Βιολογικός Καθαρισμός στο Λιβάδι......

Όνειρο ή Εφιάλτης;
Μέρος 2ο

Διαβάζοντας το άρθρο κ. Χρήστου Αρμακόλα στο μηνιαίο περιοδικό της Τήνου, Τηνιακή Ενδοχώρα. Μάρτιος 2008, σχετικά με την επικείμενη κατασκευή βιολογικού καθαρισμού επεξεργασίας αστικών λυμάτων στην περιοχή λιβάδι της Τήνου, θα ήθελα να εκφράσω και τις δικές μου σκέψεις και ανησυχίες, καθώς από τη μία είμαι συναισθηματικά δεμένη με την περιοχή (τόπος καταγωγής μου και διαμονής των γονιών μου) και από την άλλη έχω ασχοληθεί με σχετικά θέματα κατά τη διάρκεια του διδακτορικού μου.

Αρχικά, για να μπορέσει να δοθεί μια ορθή και ακριβής απάντηση στο ερώτημα που έθεσε ο κ. Αρμακόλας, θα πρέπει να γίνει μια προσπάθεια να συγκριθεί η σημερινή κατάσταση της γύρω περιοχής με αυτή που θα προκύψει μετά την κατασκευή του βιολογικού καθαρισμού.

Σήμερα, το λιβάδι αποτελεί μία από τις περισσότερο εκμεταλλεύσιμες γεωργικά περιοχές της Τήνου, από την οποία προέρχεται το σημαντικότερο μέρος των ντόπιων γεωργικών προϊόντων, καλύπτοντας ένα μεγάλο μέρος των αναγκών του νησιού και συντηρώντας πολλά νοικοκυριά τα οποία εκμεταλλεύονται γεωργικά την περιοχή.

Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι μέχρι σήμερα τα βοθρολύματα όλης της γύρω περιοχής καταλήγουν στο λιβάδι, με αποτέλεσμα να μολύνουν το υπέδαφος, τον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα και να υπάρχει κίνδυνος η μόλυνση να οδηγηθεί στην πλησιέστερη ακτή (Όρμος Κολυμπήθρας).

Και εδώ θα ήθελα να ρωτήσω:

Είναι γνωστό ότι από την εν λόγω περιοχή κάποιοι από τους γύρω οικισμούς αντλούν ένα μεγάλο μέρος από το νερό που καταναλώνουν τόσο για άρδευση, όσο και για τις καθημερινές τους ανάγκες, γεγονός το οποίο μπορεί να εγκυμονεί κινδύνους για τη δημόσια υγεία;

Είναι γνωστό στους καλλιεργητές του λιβαδιού ότι η σημερινή απόρριψη των βοθρολυμάτων στην περιοχή μειώνει ή/και καταστρέφει τις σοδειές τους, καθώς περιέχει μεγάλες ποσότητες απορρυπαντικών και άλλων χημικών ουσιών οι οποίες μπορεί να αποβούν καταστροφικές για τις καλλιέργειες;

Είναι γνωστό σε όλους ότι τα βοθρολύματα αυτή την στιγμή, ανεπεξέργαστα, καταλήγουν δίπλα ή κάτω από τις πρασιές με τα ζαρζαβατικά και γενικώς στην πιο καλλιεργήσιμη περιοχή της Τήνου;

Γνωρίζουμε όλοι ότι η πεποίθηση και η σιγουριά με την οποία μεγαλώσαμε ότι αγοράζουμε ντόπια και «καθαρά» προϊόντα τα οποία προέρχονται από το λιβάδι είναι πιθανότατα ουτοπική;

Δυστυχώς, όσο και να θέλουμε να εθελοτυφλούμε ορμώμενοι από προσωπικές φιλοδοξίες και απολαβές, τίποτα από αυτά που απορρίπτουμε κατά τις καθημερινές μας δραστηριότητες δεν εξαφανίζεται αλλά ανακυκλώνεται και συσσωρεύεται στο περιβάλλον, καθώς η ικανότητα της φύσης να επεξεργάζεται τα απόβλητά μας έχει μειωθεί. Έτσι και στην περίπτωση του λιβαδιού, η απόρριψη των βοθρολυμάτων σε συνδυασμό με την αλόγιστη χρήση λιπασμάτων και ζιζανιοκτόνων έχει δημιουργήσει ένα σημαντικότατο πρόβλημα, το οποίο διογκώνεται τους καλοκαιρινούς μήνες.

Η κατασκευή εγκαταστάσεων επεξεργασίας αστικών αποβλήτων (βιολογικοί καθαρισμοί), αποτελεί σήμερα έναν από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους αντιμετώπισης της ρύπανσης των υδάτινων πόρων από τα οικιακά απόβλητα. Οι εγκαταστάσεις αυτές έχουν σαν σκοπό τον καθαρισμό των αστικών αποβλήτων από τα περιεχόμενα σε αυτά βλαβερά συστατικά, ώστε να διατεθούν ακίνδυνα στο περιβάλλον. Η απόρριψη ανεπεξέργαστων αποβλήτων σε έναν υδάτινο αποδέκτη (π.χ. λίμνη) δημιουργεί διάφορα ζητήματα τα οποία μπορεί να είναι αισθητικής φύσεως μόνο, αλλά μπορεί και να οδηγήσει στην εμφάνιση σημαντικότατων προβλημάτων, όπως την εμφάνιση φαινομένων ευτροφισμού[1] στη λίμνη της Κολυμπήθρας (το έχουμε δει να συμβαίνει αυτό!!), ή τη μετάδοση ασθενειών στον άνθρωπο και σε άλλους οργανισμούς (π.χ. γαστρεντερίτιδα, ηπατίτιδα, τυφοειδή πυρετό και δηλητηρίαση), καθώς περιέχουν παθογόνους μικροοργανισμούς.

Συνεπώς, πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για μια κοινωνία η ύπαρξη, διατήρηση και συντήρηση βιολογικού καθαρισμού και αυτό θα πρέπει να έχει άμεση σχέση με τις προτεραιότητες των δαπανών των τοπικών κοινωνιών αλλά και του κράτους. Αυτό πρέπει να είναι κατανοητό από τους πολίτες ώστε να ασκούν άμεσα και έμμεσα πιέσεις στους τοπικούς άρχοντες αλλά και στους κυβερνητικούς παράγοντες.

Δεν αποτελεί λύση η μεταφορά των λυμάτων σε άγονη περιοχή και στη συνέχεια η απόρριψη τους στη θάλασσα. Η μεταφορά της ρύπανσης από ένα σημείο σε ένα άλλο, όσο και μακριά να είναι από τις «περιουσίες» μας δεν αποτελεί αποδεκτή περιβαλλοντική λύση. Το «...μακριά από το «χωράφι» μας και όπου θέλει ας είναι» στην περίπτωση αυτή μόνο μας προσβάλλει...

Ένα σημαντικό όμως ερώτημα που ανακύπτει είναι αν το επεξεργασμένο πλέον νερό μπορεί να χρησιμοποιηθεί για άρδευση ή να απορριφθεί χωρίς κανένα κίνδυνο στη λίμνη της Κολυμπήθρας. Στο ζήτημα αυτό πρέπει να ασκήσουμε όλοι εμείς πιέσεις και να διασφαλίσουμε τη σωστή λειτουργία του βιολογικού καθαρισμού απαιτώντας ειδικά καταρτισμένο προσωπικό, καθώς επίσης και σωστή απολύμανση του νερού που θα απορρίπτεται έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η καταστροφή των παθογόνων μικροοργανισμών σε ικανοποιητικά επίπεδα, ώστε η διάθεση των λυμάτων στους υδάτινους αποδέκτες ή η επαναχρησιμοποίησή τους να μη δημιουργεί κινδύνους στη δημόσια υγεία.

Ρόζα Βιδάλη

[1] Η ύπαρξη οργανικών συστατικών, αζώτου και φωσφόρου στα αστικά απόβλητα, είναι υπεύθυνη για τις δυσάρεστες καταστάσεις ρύπανσης. Κι αυτό γιατί κάθε υδάτινος φορέας, αλλά και τα ίδια τα απόβλητα, περιέχουν μικροοργανισμούς που καταναλώνουν τα οργανικά συστατικά των αποβλήτων, καθώς και το άζωτο και το φώσφορο, για να τραφούν και να πολλαπλασιαστούν, καταναλώνοντας παράλληλα το οξυγόνο (αναπνέοντας), που βρίσκεται διαλυμένο στο νερό του φορέα μέχρι να το εξαφανίσουν τελείως και να νεκρώσουν την περιοχή. Το άζωτο και ο φώσφορος μπορεί να δημιουργήσουν το λεγόμενο φαινόμενο του ευτροφισμού, που εκδηλώνεται με την υπερβολική ανάπτυξη των φυκιών στον υδάτινο φορέα.